Czy USA wycofają się z globalnej reformy podatkowej OECD?

Dyskusja na temat potencjalnego wycofania się Stanów Zjednoczonych z globalnej reformy podatkowej opracowanej przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) jest złożona i budzi wiele pytań wśród decydentów politycznych, przedsiębiorców i obywateli na całym świecie. Globalna reforma podatkowa OECD, znana również jako Pillar One i Pillar Two, ma na celu zapewnienie sprawiedliwszego podziału zysków i opodatkowania międzynarodowych korporacji, zwłaszcza tych z sektora cyfrowego. Wycofanie się USA z tego porozumienia miałoby dalekosiężne konsekwencje dla całego systemu międzynarodowego opodatkowania.

Geneza i cele globalnej reformy podatkowej OECD

Pomysł reformy podatkowej zrodził się w odpowiedzi na wyzwania związane z globalizacją i cyfryzacją gospodarki. Tradycyjne zasady opodatkowania, oparte na fizycznej obecności przedsiębiorstw w danym kraju, stały się niewystarczające w obliczu możliwości prowadzenia działalności gospodarczej na dużą skalę przez firmy technologiczne bez konieczności posiadania znaczącej fizycznej infrastruktury w wielu jurysdykcjach. OECD, we współpracy z ponad 140 krajami, podjęło wysiłek stworzenia nowego ramowego podejścia do opodatkowania, które miało na celu:

• Przesunięcie części prawa do opodatkowania do jurysdykcji, w których konsumenci i użytkownicy generują wartość, nawet jeśli firmy nie mają tam fizycznej obecności. Dotyczy to zwłaszcza największych i najbardziej zyskownych międzynarodowych korporacji.
• Ustanowienie globalnego minimalnego podatku dochodowego dla firm. Celem jest zapobieganie erozji bazy podatkowej i przenoszeniu zysków do jurysdykcji o niskich stawkach podatkowych.

Pozycja Stanów Zjednoczonych w negocjacjach

Stany Zjednoczone odegrały kluczową rolę w procesie negocjacji i kształtowania globalnej reformy podatkowej OECD. Administracja prezydenta Bidena aktywnie wspierała te wysiłki, postrzegając je jako sposób na stworzenie bardziej konkurencyjnego i sprawiedliwego systemu podatkowego na świecie. Szczególnie istotne było zaangażowanie USA w ustalenie globalnego minimalnego podatku (Pillar Two), który miał pomóc w ograniczeniu tzw. „wyścigu na dno” w zakresie stawek podatkowych dla przedsiębiorstw.

Jednakże, wewnętrzna polityka i interesy Stanów Zjednoczonych również wpływają na ich zaangażowanie. Kwestie podatkowe są często przedmiotem intensywnych debat politycznych w USA, a każda administracja może mieć swoje priorytety i podejście do międzynarodowych umów podatkowych.

Potencjalne powody wycofania się USA z reformy

Istnieje kilka scenariuszy i powodów, dla których Stany Zjednoczone mogłyby rozważać wycofanie się lub ograniczenie swojego zaangażowania w globalną reformę podatkową OECD:

• Brak ratyfikacji przez Kongres: Kluczowym wyzwaniem dla USA jest uzyskanie zgody Kongresu na ratyfikację międzynarodowych porozumień podatkowych. Jeśli Kongres uzna, że reforma jest niekorzystna dla amerykańskich firm lub narusza suwerenność podatkową USA, może zablokować jej ratyfikację. Wpływy lobby biznesowego również odgrywają tu znaczącą rolę.
• Zmiana priorytetów politycznych: Kolejna administracja w Białym Domu mogłaby zdecydować o zmianie kursu i wycofaniu się z zobowiązań podjętych przez poprzedników, jeśli uzna je za nieefektywne lub szkodliwe dla interesów narodowych.
• Kwestie konkurencyjności: Niektóre amerykańskie firmy i grupy interesu obawiają się, że globalny minimalny podatek może osłabić ich konkurencyjność na rynkach międzynarodowych, szczególnie jeśli inne kraje nie wdrożą reformy w sposób spójny lub zdecydują się na inne rozwiązania.
• Niewystarczające korzyści dla USA: Jeśli Stany Zjednoczone uznają, że proponowane zmiany w Pillar One (przesunięcie prawa do opodatkowania) nie przyniosą im oczekiwanych korzyści podatkowych, a wręcz przeciwnie – doprowadzą do utraty dochodów podatkowych na rzecz innych krajów, mogą zrewidować swoje stanowisko.

Konsekwencje wycofania się USA

Wycofanie się Stanów Zjednoczonych z globalnej reformy podatkowej OECD miałoby poważne konsekwencje zarówno dla samych Stanów Zjednoczonych, jak i dla całego świata:

• Osłabienie wiarygodności OECD: Brak aktywnego udziału największej gospodarki świata podważyłby wiarygodność i skuteczność całego przedsięwzięcia. Inne kraje mogłyby również zacząć kwestionować sens dalszego uczestnictwa.
• Ryzyko wojny podatkowej: Jeśli USA zdecydują się na własne rozwiązania podatkowe, które nie są zgodne z globalnym konsensusem, może to doprowadzić do nowych sporów handlowych i podatkowych między krajami.
• Brak jednolitego podejścia do opodatkowania cyfrowego: Brak zgody USA uniemożliwiłby skuteczne rozwiązanie problemu opodatkowania firm cyfrowych, co może prowadzić do dalszego chaosu i niepewności prawnej dla przedsiębiorstw.
• Utrata potencjalnych korzyści: Stany Zjednoczone mogłyby stracić szansę na realne wpływy w kształtowaniu przyszłych globalnych zasad opodatkowania, a także na potencjalne korzyści wynikające z większej stabilności i przewidywalności międzynarodowego systemu podatkowego.

Aktualna sytuacja i perspektywy

Obecnie sytuacja jest dynamiczna. Choć administracja Bidena nadal deklaruje poparcie dla reformy OECD, proces legislacyjny w Stanach Zjednoczonych jest skomplikowany. Wewnętrzne podziały polityczne i silne lobby korporacyjne stanowią wyzwanie dla implementacji tak znaczących zmian. Wiele zależy od nastawienia przyszłych administracji oraz od zdolności do osiągnięcia konsensusu na poziomie międzynarodowym. Kluczowe będzie również to, jak inne państwa będą reagować na ewentualne cofnięcie się USA, czy zdecydują się na implementację reformy samodzielnie, czy też będą naciskać na USA do ponownego przyłączenia się do porozumienia. Przyszłość globalnej reformy podatkowej OECD w dużej mierze zależy od decyzji podejmowanych w Waszyngtonie.